Tòa biệt thự (tọa lạc tại số 1A và 1B Quang Trung, P.9, Đà
Lạt) với hai ngôi nhà tách biệt được nối liền bằng một hành lang bán nguyệt
được xây dựng vào năm 1928, mô phỏng kiến trúc vùng Basques (Tây Ban Nha) nên
nhìn bề ngoài là có thể nhận ra nhiều điểm khác biệt với hàng ngàn ngôi biệt
thự kiến trúc Pháp hiện có ở Đà Lạt.
Điều dễ nhận thấy nhất là ngôi biệt thự này có rất nhiều cửa
sổ nhỏ xung quanh tường nhà với đủ loại hình dạng vuông, chữ nhật, tròn, vòm
cung, chữ thập... Tường xây bằng đá dày từ 60 - 80 cm; các lò sưởi trong biệt
thự cũng được trang trí công phu bằng những đường nét độc đáo.
Theo một số nhà nghiên cứu, vào năm 1940, vua Bảo Đại đã mua
lại biệt thự này từ một công chức Pháp để tặng cho thứ phi Phi Ánh, nên từ đó
biệt thự có tên là Phi Ánh. Sau năm 1975 biệt thự biến thành “chung cư” cho
khoảng chục hộ sinh sống.
Cách đây 5 năm, khi tỉnh Lâm Đồng cho một công ty thuê để kinh
doanh thì ngôi biệt thự đá này mới được trùng tu đúng với nguyên trạng. Qua quá
trình trùng tu, các kiến trúc sư đã phát hiện nhiều điểm độc đáo và bí ẩn xung
quanh căn biệt thự này.
Phòng khách có tới 8 bức phù điêu liền kề, thoáng nhìn giống
hình các đồng hồ treo tường, nhưng khi cọ rửa sạch thì không nhìn rõ hình thù
và không lý giải được ý nghĩa. Ngoài 8 bức phù điêu trên, các kiến trúc sư còn
phát hiện thêm 12 bức phù điêu hai mặt, có kích thước khác nhau (từ khoảng 40 x
40 cm đến 40 x 80 cm).
Không chỉ có thế, trong biệt thự có 4 bức hoa sen cách điệu,
một bức có hình hai đầu chim lạ được bố trí ở gần cửa sổ mặt ngoài. Điều lạ
nữa, biệt thự này còn có hai bức phù điêu cô gái Chăm cao khoảng 1,5 m, đầu đội
mũ vàng hình 3 ngọn tháp Chăm, chân quấn 3 vòng vàng còn nguyên vẹn được đắp
nổi ở phần tường vòm và gần cửa chính của biệt thự.
Giới nghiên cứu kiến trúc thắc mắc trong một biệt thự
"Tây" như thế tại sao lại có những họa tiết, phù điêu mang đậm nét
đặc trưng văn hóa phương Đông như hoa sen, cô gái Chăm, đầu chim...
Phải chăng chủ nhân đầu tiên của ngôi biệt thự là người am
hiểu và đam mê văn hóa phương Đông, hay sau khi thứ phi Phi Ánh đến tiếp quản
biệt thự mới được làm thêm?
Hiện nay, biệt thự Phi Ánh là điểm đến thú vị cho những du
khách thích khám phá. Ngoài những nét kiến trúc độc đáo có chút gì đó bí ẩn,
trong ngôi biệt thự còn dành khoảng không gian để du khách chiêm ngắm chân dung
thứ phi Phi Ánh và vua Bảo Đại thời trẻ, là chủ nhân của biệt thự đá Tây Ban
Nha độc nhất vô nhị tại Đà Lạt.
Lâm Viên
Bài đăng
